Regularne odłączenia, brak zgody na przyłączenie do sieci czy niskie lub ujemne ceny w godzinach największej produkcji. Życie wytwórcy energii ze źródeł odnawialnych nie jest usłane różami. I zapewne niewiele się w najbliższym czasie zmieni, jeśli transformacja energetyczna będzie postępowała tak opieszale, jak do tej pory. Istnieją jednak rozwiązania, które mogą w pewnym stopniu ulżyć wytwórcom i pomóc im zwiększyć przychody. Związane są one przede wszystkim z nowymi, bo funkcjonującymi zaledwie od czerwca br. usługami systemowymi, a także z kontraktami cPPA, które z kolei istnieją już od dawna, ale wciąż, z różnych powodów nie są wystarczająco popularne.
Jak zabezpieczyć sprzedaż energii z OZE?
W kontekście dynamicznie zmieniającego się rynku energii, kluczowym wyzwaniem dla wytwórców OZE jest wdrożenie takich działań, aby sprzedaż energii z OZE odbywała się po stabilnej, korzystnej cenie. Jednak obecny kierunek transformacji energetycznej, z naciskiem na rozwój rynku rozproszonego, faworyzuje rozwiązania elastyczne, które dostosowują się do bieżących potrzeb sieci. W obliczu niedostatecznej infrastruktury magazynowej, priorytetem staje się zwiększenie elastyczności zarówno wśród konsumentów, jak i wytwórców.
Od kilku lat rośnie znaczenie elastycznych produktów na rynku mocy, takich jak odpowiedź strony popytowej oraz dostarczanie mocy wytwórczej do sieci. Te rozwiązania, sprawdzone podczas kryzysowych sytuacji, stały się fundamentem rosnącego udziału OZE w miksie energetycznym, ale jednocześnie uwypukliły nowe wyzwania. W odpowiedzi na te potrzeby, w czerwcu tego roku, wprowadzono usługi systemowe, zwane również pomocniczymi (ang. Ancillary Services). Ich wdrożenie nie tylko zwiększa stabilność sieci, ale także wzmacnia bezpieczeństwo energetyczne poprzez efektywniejsze wykorzystanie dostępnych zasobów. Dla wytwórców energii oznacza to nowe możliwości generowania przychodów, szczególnie w połączeniu z magazynami energii, choć ich posiadanie nie jest warunkiem koniecznym do uczestnictwa w rynku usług bilansujących.
Czym są usługi systemowe?
Usługi systemowe, znane również jako bilansujące lub pomocnicze, odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu stabilności i niezawodności sieci energetycznej, co jest niezbędne dla ciągłości dostaw energii elektrycznej. Ich głównym zadaniem jest utrzymanie równowagi między produkcją a zużyciem energii, poprzez reagowanie na krótkoterminowe zmiany w podaży i popycie. Przykładowo, w przypadku nagłego wzrostu zapotrzebowania lub spadku produkcji, operatorzy systemów przesyłowych mogą szybko dostarczyć dodatkową moc lub zredukować zużycie, co pozwala uniknąć przerw w dostawach energii.
Usługi te również pozwalają na elastyczne obniżenie generacji w przypadku nadmiaru mocy w sieci, co jest szczególnie ważne dla wytwórców energii z odnawialnych źródeł, takich jak instalacje fotowoltaiczne czy wiatrowe. Można tu wykorzystać elastyczność źródła wytwórczego w celu obniżenia generacji. Uczestnictwo źródeł pogodozależnych w rynku usług bilansujących docelowo powinno ograniczyć lub nawet kompletnie wyeliminować nierynkowe redysponowanie, które jest obecnie solą w oku właścicieli instalacji fotowoltaicznych czy wiatrowych. Usługi systemowe obejmują różnorodne działania, które pokazuje poniższa ilustracja. Świadczy się je zazwyczaj za pośrednictwem tzw. agregatorów (jak to jest w przypadku rynku mocy), wśród których jest Photon Energy, świadczący kompleksowe usługi dla wytwórców energii z OZE.
Dołącz do zielonej transformacji z Photon Energy!
Jakie korzyści przynoszą wytwórcom usługi systemowe?
Udział w usługach systemowych stanowiących istotny element współczesnych systemów elektroenergetycznych, oferuje wytwórcom energii liczne korzyści, takie jak n.in.:
- możliwość generowania dodatkowych przychodów – wytwórcy, oferując moc w ramach rezerw operacyjnych, takich jak rezerwy wirujące czy zimne, zyskują na gotowości do dostarczania energii w kluczowych momentach. Dodatkowo, uczestnictwo w rynku bilansującym, gdzie produkcja dostosowywana jest do dynamicznych potrzeb sieci, przynosi wymierne korzyści finansowe;
- większa stabilność finansowa – dla wytwórców, szczególnie tych z sektora odnawialnych źródeł energii, uczestnictwo w usługach systemowych przekłada się na stabilność finansową. Przychody z tych usług mogą zrekompensować zmienność produkcji spowodowaną warunkami pogodowymi, co zapewnia stabilniejsze przepływy finansowe, niezbędne dla długoterminowego planowania i rozwoju;
- optymalizacja operacyjna – efektywniejsze zarządzanie produkcją i lepsze wykorzystanie infrastruktury pozwala unikać strat i zwiększa rentowności jednostek wytwórczych. Wzmożona elastyczność produkcji jest kluczowa w obliczu rosnącego udziału zmiennych źródeł odnawialnych w miksie energetycznym;
- wzrost konkurencyjności – firmy, które szybko i efektywnie reagują na potrzeby operatora systemu, zyskują przewagę nad konkurencją, co przekłada się na lepsze wyniki finansowe i mocniejszą pozycję rynkową. Ponadto, aktywne zaangażowanie w stabilizację sieci energetycznej buduje wizerunek wytwórców jako innowacyjne oraz odpowiedzialne podmioty.
Dodatkowo, wytwórcy, którzy zmniejszają produkcję ze względu na ujemne ceny na Rynku Dnia Następnego, mogą wykorzystać swoją elastyczność, uczestnicząc w ramach mocy bilansujących nabywanych w trybie uzupełniającym lub aktywacji energii bilansującej.
Rola magazynów energii w usługach elastyczności
Wprowadzone niedawno taryfy dynamiczne. Choć na początku możemy nie odczuć pełnych skutków tego przejścia, nieuchronnie zmierzamy w kierunku rezygnacji z cen stałych. Jednym z rozwiązań na nadchodzące zmiany mogą być umowy cPPA, ale inwestycja w magazyny energii wydaje się najlepszą opcją. Magazyny energii, poza swoją podstawową funkcją, oferują liczne korzyści, w tym te związane z taryfami dynamicznymi i elastycznością usług. Ich zastosowanie, oprócz zapewnienia stabilnych przychodów finansowych (poprzez wynajmowanie całości lub części magazynu), pozwala firmom aktywnie wspierać stabilność polskiej sieci elektroenergetycznej. Dbając o interes społeczny, przedsiębiorstwa jednocześnie zyskują na własnych korzyściach, takich jak rzadsze przymusowe odłączenia czy większa przepustowość sieci, co ułatwia uzyskiwanie zgód na nowe przyłączenia.
Poniższy wykres pokazuje przewidywany procentowy podział przychodów z różnych form wykorzystania magazynu energii.
Jak widać, jeśli chcemy wykorzystywać magazyn energii szerzej niż tylko do magazynowania energii na własne potrzeby, najkorzystniejsze okazują się usługi systemowe w zakresie rezerwacji mocy do automatycznej regulacji częstotliwości sieci oraz wykorzystanie potencjału do świadczenia usług w ramach Rynku Mocy.
Umowy PPA – klucz do stabilności i rozwoju OZE w Polsce
Umowy PPA (ang. Power Purchase Agreement) zyskują na popularności, co jest wynikiem dynamicznego rozwoju odnawialnych źródeł energii, w szczególności fotowoltaiki, rosnących cen energii z paliw kopalnych oraz malejącej stabilności dostaw energii, związanej z globalnymi wyzwaniami. PPA to umowa sprzedaży energii, regulowana prawem cywilnym, polegająca na bezpośrednim zakupie energii elektrycznej od producentów z OZE przez odbiorców końcowych (corporate PPA) lub przez podmioty handlujące energią.
Cechą charakterystyczną PPA jest długi okres obowiązywania, który w Europie wynosi standardowo 10–15 lat, a w Stanach Zjednoczonych nawet 20 lat. Nawet najkrótsze umowy, zawierane na minimum 5 lat, zapewniają relatywnie stabilne ceny energii. PPA oferuje również elastyczność w konstrukcji cen, umożliwiając wybór między stałą ceną, ceną zmienną lub ich kombinacją. Stała cena zapewnia stabilność dostaw i kosztów, podczas gdy składnik zmienny, oparty na indeksach giełdowych, umożliwia producentom korzystanie z bieżących rynkowych trendów cenowych przy kontrolowanym poziomie ryzyka.
Sprawdź ofertę Photon Energy na odkup energii w formule cPPA!
Zalety kontraktów PPA
Największą korzyścią wynikającą z umów PPA jest zapewnienie stabilności dla obu stron kontraktu. Długoterminowe zobowiązania zawarte w takich umowach dają wytwórcom zielonej energii pewność odbioru produkowanej energii, co znacząco ogranicza ryzyko związane z jej wytwarzaniem.
Stałe, wieloletnie dochody za sprzedaż energii z OZE nie tylko wspierają rozwój infrastruktury produkcyjnej, ale także zwiększają zdolność wytwórców do pozyskania finansowania od banków, które są bardziej skłonne inwestować w projekty zabezpieczone takimi umowami. Odbiorcy energii korzystają z ustalonych cen, co chroni ich przed nieprzewidywalnymi wzrostami kosztów energii w przyszłości.
Ponadto, podpisywanie umów PPA sprzyja rozwojowi odnawialnych źródeł energii w Polsce, co stanowi korzyść dla całego społeczeństwa. Dzięki nim kontrahenci nie tylko zyskują finansowo i wizerunkowo, ale również aktywnie uczestniczą w procesie transformacji energetycznej.
Sprzedaż energii z OZE w podsumowaniu
Pomimo wyzwań związanych z powolnym tempem zmian, kontrakty cPPA i usługi systemowe dostarczają narzędzi, które wspierają stabilność finansową i operacyjną wytwórców OZE, jednocześnie przyczyniając się do ich dalszego rozwoju. Dzięki tym narzędziom mogą oni lepiej zarządzać zmiennością przychodów, wynikającą z nieprzewidywalnych warunków pogodowych i fluktuacji cen na rynku energii. Usługi systemowe pozwalają na stabilizację sieci i elastyczniejsze dostosowanie produkcji do potrzeb systemu, co przekłada się na zwiększenie stabilności finansowej oraz optymalizację operacyjną. Z kolei kontrakty cPPA, zapewniając długoterminowe umowy na sprzedaż energii z OZE, pozwalają na osiągnięcie większej przewidywalności przychodów i mogą przyspieszyć rozwój inwestycji w sektorze OZE. Razem te rozwiązania tworzą solidną bazę na przyszłość, umożliwiając lepsze wykorzystanie dostępnych zasobów oraz bardziej efektywne reagowanie na zmiany w otoczeniu rynkowym.
Publikacja artykułu: wrzesień 2024 r.
