Szynoprzewody stanowią najbardziej zaawansowaną metodę doprowadzania zasilania do odbiorów małej i średniej mocy instalowanych wewnątrz budynków, takich jak magazyny, hale wystawowe i innych, w których wymagana jest szybkość ukończenia instalacji. Rozwiązania te są też często stosowane w obiektach komercyjnych (instalacje poziome i pionowe), w przypadku krótkich terminów wykonania lub w sytuacjach, w których istotne są ich liczne zalety techniczne, nieosiągalne w tradycyjnych rozwiązaniach wykorzystujących kable kładzione w korytkach kablowych.
Szynoprzewody i ich stosowanie
Szynoprzewody na trwałe weszły do stosowania i są, obok kabli oraz rozdzielnic, elementami składowymi instalacji elektrycznych zarówno w różnego rodzaju obiektach przemysłowych, jak i komercyjnych. Wykorzystanie szynoprzewodów umożliwia systemowe budowanie układów instalacji, które bardzo trudno byłoby wykonać, stosując tradycyjne rozwiązania, np.:
- połączenie jednym mostem trzech urządzeń przy wykorzystaniu trójnika – przykładem mogą być mosty szynoprzewodowe z transformatora do rozdzielnicy głównej i rozdzielnicy pożarowej,
- użycie izolatora sekcji w środku linii rozdzielczej i dwustronne jej zasilenie – takie rozwiązanie umożliwia rezerwowanie zasilania linii dystrybucyjnej i podniesienie niezawodności jej pracy, w przypadku zaniku zasilania z któregokolwiek kierunku, aparat w izolatorze sekcji zostanie załączony (ręcznie lub automatycznie),
- możliwość przesłania określonej mocy na dany obszar w przypadku braku dokładnych informacji na temat mocy zapotrzebowanej przez odbiorniki i ich rozmieszczenie – szynoprzewody (elementy z gniazdami odpływowymi) pozwalają na przyłączenie kasety odpływowej w dowolnym miejscu i wyprowadzenie dostępnej mocy.
Dobór i projektowanie
Analogicznie do innych instalacji i urządzeń, zastosowanie szynoprzewodów jest poprzedzone procesem projektowania. W jego trakcie można wyróżnić dwa etapy – pierwszy to dobór i sprawdzenie parametrów elektrycznych, natomiast drugi polega na dokładnym zaplanowaniu tras oraz skonfigurowaniu elementów.
Obliczenia parametrów elektrycznych przebiegają identycznie jak w przypadku doboru kabli i przewodów, ale są stosunkowo prostsze ze względu na mniejszą liczbę współczynników, które należy rozpatrzyć. Należy też mieć na uwadze, że stosuje się je do budowy głównych ciągów zasilania obiektu. Nawet gdy w projekcie występuje bardzo rozbudowana instalacja szynoprzewodów, to i tak liczba odcinków kablowych będzie wielokrotnie większa, a co za tym idzie, ich dobór musi zajmować o wiele więcej czasu. Zastosowanie szynoprzewodów do budowy rdzenia energetycznego budynku zapewni uproszczenie instalacji kablowych, a w następstwie zmniejszenie ilości oraz stopnia skomplikowania ich obliczeń.
W przypadku szynoprzewodów Legrand niezmiernie ważny w kontekście doboru oraz projektowania jest fakt, iż zachowują one parametry elektryczne i mechaniczne, bez potrzeby przewymiarowania nie tylko w wymaganej przez normę dla produktów standardowej temperaturze 35°C, ale również w średniej temperaturze otoczenia 40°C (dla serii XCM) oraz 50°C lub 55°C (dla serii XCP-HP). Ponadto szynoprzewody Legrand zapewniają te same parametry elektryczne w dowolnej pozycji montażu (na płask, na sztorc oraz w pionie), bez konieczności stosowania współczynników korekcyjnych obniżających ich obciążalność długotrwale dopuszczalną.
Szynoprzewody Legrand
Firma Legrand oferuje szynoprzewody w 3 zakresach mocy – małej, średniej i dużej, które mogą spełnić wszystkie wymagania techniczne instalacji w zakresie prądów od 25 do 6300 A. Elementy systemów zasilania szynoprzewodami dobiera się do pożądanych wartości nominalnych zgodnie z odpowiednimi normami. W publikowanych przez Legrand tabelach sporządzonych dla poszczególnych rodzin produktów, można bardzo łatwo sprawdzić spadek napięcia na wybranym rozwiązaniu, a także dobrać zabezpieczenia nadprądowe stosowne do jego nominalnej obciążalności. Informacje podane w tabelach obejmują prąd zwarciowy, dopuszczalny prąd przed zadziałaniem zabezpieczenia nadprądowego, spadek napięcia przy typowych cos φ odbiorników, straty własne, a także dodatkowe dane (R, X, RPE itd.) uzyskane w testach cieplnych i zwarciowych wykonanych w akredytowanych laboratoriach LOVAG. Są one podstawą do certyfikowania szynoprzewodów oraz pozwalają projektantom wykonywać wszelkie obliczenia projektowe.
Co ważne, ze względu na specyficzną konstrukcję, do budowy szynoprzewodów nie używa się dużych ilości plastiku i izolujących materiałów syntetycznych, które potencjalnie stanowią zagrożenie w przypadku pożaru. Legrand wykonuje swoje produkty z materiałów samoczynnie gasnących (klasy od V0 do V2) i charakteryzujących się bardzo niską emisją dymu (tworzywa bezhalogenowe). Szynoprzewody zapewniają też bardzo niską emisję zakłóceń elektromagnetycznych w porównaniu z równoważnymi tradycyjnymi instalacjami kablowymi, co wynika z ekranującego działania zamkniętej stalowej obudowy szynoprzewodów (puszka Faradaya).
Oprócz wspomnianych zalet, szynoprzewody Legrand zapewniają również inne korzyści z ich stosowania, takie jak m.in.:
- elastyczność – możliwość podłączania odbiorników do wielu gniazd odpływowych gwarantuje wysoką elastyczność, z której mogą korzystać projektanci planujący takie systemy, instalatorzy budujący instalacje zasilające i użytkownicy, którzy muszą je modyfikować w trakcie eksploatacji zgodnie z ewoluującymi potrzebami. Wtyczki odbiorników można przekładać pod napięciem, unikając w ten sposób przestojów. Zamiast połączeń dwupunktowych dostępny jest jeden system rozprowadzania, z którego zasilanie można pobrać z dowolnego niezajętego gniazda;
- szybkość instalacji – specjalnie zaprojektowany system połączeń szynoprzewodów Legrand został wykonany tak, aby montaż i instalacja były maksymalnie ułatwione. Przy takiej samej powierzchni, gdzie montowana jest tradycyjna instalacja za pomocą kabli oraz korytek, czas potrzebny do zamontowania samych tylko korytek wynosi tyle, ile potrzeba do realizacji kompletnej instalacji za pomocą szynoprzewodów. Co więcej, przy tej samej obciążalności system zasilania szynoprzewodami – na ogół wykorzystujący przewodniki aluminiowe – jest o wiele lżejszy od równoważnego systemu tradycyjnego, a niższy ciężar oznacza mniej podpór lub prostsze i tańsze modele;
- mniejsze wymiary – wymiary zewnętrzne systemów zasilania szynoprzewodami są zdecydowanie mniejsze niż równoważnych tradycyjnych instalacji kablowych, zwłaszcza w przypadku doprowadzania prądów powyżej 1000 A. Kolejne zalety wynikają z braku ograniczeń dotyczących minimalnego wymaganego promienia gięcia, jaki gwarantuje zapobieganie uszkodzeniom kabli – w szynoprzewodach można zmieniać kierunek pod kątem prostym, minimalizując w ten sposób zajmowane przez nie miejsce w pomieszczeniach technicznych.
Dostępne rozwiązania szynoprzewodów Legrand___
Szynoprzewody LB Plus
Seria LB Plus to szynoprzewody rozdzielcze przeznaczone do instalacji oświetleniowych dla prądów od 25 do 63 A, pozwalają na stosowanie wtyczek 10, 16 i 25 A. Dostępne są w dwóch wersjach (Typ A i Typ B), składają się z niewielkiej liczby elementów i wykorzystują wspólne akcesoria do różnych wykonań. Zrealizowana z nich instalacja zapewnia wyjątkową elastyczność, co umożliwia jej adaptację do zmieniających się wymagań. Mogą być stosowane do budowy różnego rodzaju systemów – od małych i średnich w budynkach sektora usługowego (biura, hotele, hale sportowe, centra handlowe) do dużych systemów zasilających obiekty przemysłowe (fabryki, warsztaty, linie produkcyjne itp.). Montaż szynoprzewodów LB Plus jest wyjątkowo prosty oraz szybki, a stopień ochrony IP55 umożliwia ich stosowanie do budowy instalacji w sufitach podwieszanym czy pod podłogami technicznymi.
Szynoprzewody LB Plus Data
Szynoprzewody LB Plus Data to seria zaprojektowana do dystrybucji energii elektrycznej i instalacji oświetleniowych w budynkach sektora usługowego. Wyposażone są w zintegrowaną magistralę komunikacyjną, która może służyć do sterowania i zarządzania oświetleniem we współpracy z rozwiązaniem LIGHTING MANAGEMENT opracowanym przez firmy Bticino i Legrand, wspierającym protokoły DALI oraz 1–10 V. Zastosowanie szynoprzewodów LB Plus Data pozwala osiągnąć zarówno oszczędność zużycia energii pobieranej przez oświetlenie (do 75% zgodnie z UNI EN 15193), jak i ograniczenie strat energii dzięki zautomatyzowanemu sterowaniu.
LB Plus Data oferuje takie same parametry mechaniczne oraz elektryczne jak seria LB Plus. Zakres prądów znamionowych jest identyczny i wynosi od 25 do 63 A, a do montażu stosuje się te same akcesoria. Elementy szynoprzewodów różnią się jednak dwoma dodatkowymi przewodami, które jak już wspomniano mogą być użyte do sterowania oświetleniem poprzez magistralę BUS za pomocą odpowiednich systemów.
Szynoprzewody MS
Szynoprzewody MS są najmniejszą w całej ofercie firmy Legrand serią przeznaczoną do dystrybucji i zasilania odbiorników średnich mocy, o prądzie znamionowym 63, 100 i 160 A. Dzięki swojej charakterystyce i dostępnemu szerokiemu asortymentowi akcesoriów oraz skrzynek odpływowych, seria idealnie sprawdza się we wszystkich zastosowaniach średniej mocy w sektorze usługowym. Zapewnia, że dystrybucja mocy realizowana jest w bezpieczny sposób, z najlepszą możliwą wydajnością. Szynoprzewody MS i akcesoria tworzące system zostały skonstruowane tak, aby umożliwić prosty oraz szybki montaż kompletnej instalacji. Za pomocą tylko jednej, prostej operacji, możliwe jest uzyskanie zarówno połączenia elektrycznego, jak i mechanicznego, przy równoczesnym zapewnieniu stopnia ochrony IP40. Zastosowanie dodatkowych pokryw na łączenia oraz zakrycie pokrywami niewykorzystanych gniazd odpływowych pozwala zwiększyć stopień ochrony do IP55.
Szynoprzewody XCM
Szynoprzewody serii XCM stosuje się w instalacjach elektrycznych średnich i dużych mocy. Dostępne są w wariantach od 160 do 1000 A z przewodnikami ze stopów aluminium i od 250 do 1000 A z przewodnikami wykonanymi z miedzi elektrolitycznej 99,9%. Sprawdzą się zwłaszcza do budowy pionów zasilających w budynkach usługowych (banki, centra przetwarzania danych, galerie handlowe itd.). Co ważne, unikalna konstrukcja monobloku XCM kompensuje rozszerzalność cieplną przewodników, co jest kluczową zaletą w aplikacjach, takich jak pionowe linie zasilające (WLZ), ponieważ system nie wymaga stosowania elementów blokujących szynoprzewody ani elementów kompensujących rozszerzalność cieplną.
Szynoprzewody XCP
XCP stanowi nowy system szynoprzewodów Legrand o zakresie wartości prądów znamionowych od 630 do 6300 A i stopniu ochrony do IP55. Jest to najbardziej odpowiednie rozwiązanie dla przesyłu oraz dystrybucji energii w instalacjach sektorów przemysłowego, komercyjnego i usługowego. Seria zawiera wszystkie komponenty niezbędne do budowy pionowych linii zasilających. Stanowi doskonałe rozwiązanie dla wszystkich wielopiętrowych budynków mieszkalnych lub komercyjnych, a także szpitali i biurowców wyposażonych w system dystrybucji mocy na każdym piętrze.
Szynoprzewody XCP charakteryzuje m.in.:
- łatwość projektowania – system XCP został opracowany tak, aby projektowanie i instalacja linii szynoprzewodów były maksymalnie uproszczone i szybkie. W celu ułatwienia montażu i ograniczenia czasu jego realizacji, poszczególne elementy wyposażono w zamontowane fabrycznie monobloki, które łączy się za pomocą klucza, co zapewnia zamocowanie komponentów we właściwej pozycji;
- bezpieczeństwo – w instalacjach o wysokim ryzyku pożaru (na skutek dużej liczby osób lub znacznych ilości materiałów potencjalnie łatwopalnych i/lub kosztownego sprzętu), system oparty na systemie XCP może zapewnić korzyści techniczne. Dzięki niskiemu obciążeniu ogniowemu szynoprzewodów wzrasta znacząco poziom bezpieczeństwa budynku. System szynoprzewodów XCP został przetestowany pod kątem odporności ogniowej zgodnie z normą IEC 60331-1;
- elastyczność – możliwość podłączania odbiorników do wielu gniazd odpływowych zapewnia wysoką elastyczność, z której mogą korzystać projektanci planujący takie systemy, instalatorzy budujący instalacje zasilające, a także użytkownicy, którzy muszą je modyfikować w trakcie eksploatacji zgodnie z ewoluującymi potrzebami.
Szynoprzewody RCP
Szynoprzewody RCP w izolacji żywicznej, o zakresie prądów znamionowych od 630 do 6300 A i stopniu ochrony IP68 to uzupełnienie rozwiązań Legrand przeznaczonych do przesyłu dużych mocy. Przewodniki RCP wykonane ze stopu aluminium lub z miedzi są umieszczone w żywicy epoksydowej, co gwarantuje wysoką wytrzymałość mechaniczną oraz doskonałą izolację elektryczną. Dzięki tym cechom seria umożliwia budowę instalacji elektrycznych wewnątrz i na zewnątrz budynków w bardzo trudnych warunkach środowiskowych (środowisko wilgotne, korozyjne lub nasycone mgłą solną oraz okresowo zanurzone w wodzie), tam gdzie nie ma możliwości użycia rozwiązań o stopniu ochrony IP55.
Skrzynki odpływowe XCM/XCP
Nowa gama uniwersalnych skrzynek odpływowych o prądzie znamionowym od 32 do 630 A, wspólna dla szynoprzewodów z serii XCM i XCP, umożliwia umieszczenie urządzeń zabezpieczających, takich jak bezpieczniki czy aparaty modułowe lub kompaktowe. Rozwiązania dostępne są w wykonaniu z dwóch różnych materiałów – włókna szklanego oraz blachy stalowej. Obie charakteryzują się prostą instalacją i szybkim mocowaniem, dzięki innowacyjnemu układowi haków zapewniających bezpieczny oraz łatwy montaż.
Podsumowanie
W tradycyjnych instalacjach przesył energii odbywa się za pomocą tras kablowych, natomiast rozdział energii w rozdzielnicach nN. Szynoprzewody Legrand łączą te funkcje, umożliwiając jednoczesny przesył i rozdział energii elektrycznej dzięki systemowym rozwiązaniom, takim jak gniazda, złącza oraz różnorodne elementy do zmiany kierunku (trójniki, łączniki kątowe itd.). Istotną w tym przypadku cechą szynoprzewodów jest możliwość zasilania wielu odbiorów przy użyciu jednej linii i ograniczenie ilości kabli dzięki umiejscowieniu zabezpieczeń bezpośrednio na szynoprzewodzie (w skrzynce odpływowej) w pobliżu odbiorników.
Wykorzystanie szynoprzewodów Legrand upraszcza instalację zasilającą, eliminując konieczność stosowania dodatkowych rozdzielnic, co ogranicza liczbę urządzeń elektrycznych i podnosi niezawodność całego układu. Dzięki uproszczeniu i większej przejrzystości instalacji, czas reakcji służb serwisowych, a tym samym czas przestoju mogą ulec znacznemu skróceniu, przynosząc wymierne korzyści finansowe.
Publikacja artykułu: październik 2024 r.