Partnerzy
Serwisu

Protekt reklama

Protekt reklama

Partnerzy
Merytoryczni

Prace na wysokości w elektroenergetyce – przepisy i wyposażenie
fot. Unsplash

Prace na wysokości w elektroenergetyce – przepisy i wyposażenie

Prace na wysokości w sektorze elektroenergetycznym, ze względu na swój charakter oraz miejsca prowadzenia, mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia osób je wykonujących. Dlatego ich bezpieczeństwo, powinno być jednym z podstawowych elementów zainteresowania, wszystkich osób organizujących i zlecających tego rodzaju działania, a także samych pracowników.

Prace na wysokości – wymagania prawne

Prace na wysokości, zgodnie z wymaganiami przepisów ogólnych w zakresie BHP, są klasyfikowane jako wykonywanie zadań na powierzchni wzniesionej co najmniej 1 metr ponad powierzchnię ziemi lub podłogi [1].

Prace na wysokości mogą być przeprowadzane wyłącznie przez osoby, które ukończyły 18 lat, o dobrym stanie zdrowia, potwierdzonym aktualnym orzeczeniem lekarza medycyny pracy, stwierdzającym brak przeciwwskazań do wykonywania tego typu czynności. Osoby wykonujące prace na wysokości, powinny również posiadać aktualne szkolenie w zakresie BHP. Należy pamiętać, że dla pracowników stale prowadzących prace na wysokości, wymagana jest organizacja szkoleń okresowych BHP, nie rzadziej niż raz do roku [2]. Wynika to z faktu, że prace na wysokości kwalifikowane są do grupy prac szczególnie niebezpiecznych.

Z tego samego względu organizacja prac dotyczących, np. naprawy sieci energetycznej, konserwacji urządzeń w rozdzielni elektrycznej czy też naprawy oświetlenia, może być wykonywana jedynie po przeprowadzeniu instruktażu stanowiskowego, a także na podstawie pisemnego polecenia, wydanego zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie BHP, przy urządzeniach energetycznych [3], jak również właściwymi procedurami wewnętrznymi zakładu pracy.

Zakres polecenia pisemnego powinien bezpośrednio wskazywać miejsce i sposób wykonania zadania, identyfikować zespół pracowników oraz osoby kierujące działaniami, a także określać warunki bezpieczeństwa, zarówno dla osób pracujących, jak i otoczenia (np. uwzględnienie konieczności zatrzymania ruchu zakładu, wydzielenie stref bezpieczeństwa czy ustalenie doboru środków ochronnych dla pracowników).

Prace na wysokości – środki ochrony indywidualnej i zbiorowej

Prace na wysokości i szczegółowe zasady ich bezpiecznego organizowania, w tym sposoby zabezpieczenia powierzchni wzniesionych oraz parametry środków ochrony zbiorowej, zostały określone w rozporządzeniu w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy [1].

Dokument precyzuje również, kiedy zachodzi obowiązek korzystania ze środków ochrony indywidualnej – m.in. przy wykonywaniu pracy na słupach, masztach, konstrukcjach czy drabinach, na wysokości powyżej 2 m lub podczas wykonywania zadań, wymagających wychylania się pracownika poza balustradę lub obszar na którym stoi.

Rozporządzenie wskazuje także przypadki, w których pomimo znajdowania się na powierzchni wzniesionej ponad poziom podłoża, prowadzone prace nie są kwalifikowane jako prace na wysokości, np. gdy miejsce ich wykonywania jest osłonięte ze wszystkich stron pełnymi ścianami lub oszklonymi ścianami na wysokość 1,5 m i wyższymi albo jest wyposażone w stabilne konstrukcje bądź urządzenia, które skutecznie chronią pracownika przed wypadnięciem.

Wykonują prace na wysokości, główną zasadą powinno zawsze być ograniczanie możliwości wystąpienia niebezpiecznych zdarzeń, poprzez stosowanie środków ochrony zbiorowej (np. balustrad, systemów asekuracyjnych, siatek bezpieczeństwa) lub korzystanie z właściwie dobranych urządzeń technicznych (np. podnośników koszowych, podestów nożycowych, rusztowań), które umożliwiają dostęp do miejsca wykonywania pracy, bez konieczności poruszania się po konstrukcjach obiektu, słupach bądź innych powierzchniach wzniesionych.

Prace na wysokości a organizacja przestrzeni

Prowadząc prace na wysokości kluczowe znaczenie w zapobieganiu wypadkom ma również odpowiednia organizacja przestrzeni pracy (np. zapewnienie właściwego podłoża dla stosowanego sprzętu czy zachowanie odległości bezpieczeństwa od linii napowietrznych), ustalenie poprawnej kolejności i technologii wykonywania zadań (zgodnie z treścią pozwolenia na prowadzenie prac), a także sprawdzenie stanu technicznego konstrukcji, na której wykonywane będą czynności (np. słupów elektroenergetycznych lub innych powierzchni wzniesionych, które mogą być narażone na oddziaływanie warunków atmosferycznych).

Prace na wysokości a warunki atmosferyczne

Prace na wysokości należy wykonywać wyłącznie w odpowiednich warunkach atmosferycznych. Podejmowanie działań, np. podczas występowania opadów deszczu lub śniegu czy silnego wiatru powinno być zabronione, gdyż znacząco zwiększa ryzyko upadku z wysokości. Ryzyko rośnie również w przypadku wykonywania czynności przy niedostatecznym oświetleniu. Warto wcześniej przygotować harmonogram prac, aby nie kończyć ich po zapadnięciu zmroku, ew. zapewnić możliwość doświetlenia strefy pracy, przez przygotowanie odpowiedniej infrastruktury lub zastosowanie mobilnych punktów oświetleniowych czy wyposażenie pracowników w lampy czołowe.

Stosowanie drabin przy pracach na wysokości

Wykonują prace na wysokości w energetyce, jednym z podstawowych narzędzi są drabiny. W zależności od miejsca, do którego należy zapewnić dostęp, stosuje się modele rozstawne lub przystawne. W przypadku tych ostatnich należy pamiętać o nowej normie DIN EN 131, która nakłada obowiązek stosowania stałego rozszerzenia podstawy drabiny, gdy jej długość przekracza 3 m.

Ponadto, drabiny wykorzystywane do prac na wysokości w energetyce, powinny być dielektryczne. Wymagania szczegółowe dotyczące drabin elektroizolacyjnych, określone są w normie PN-EN 50528:2010 „Drabiny elektroizolacyjne do stosowania w pobliżu instalacji elektrycznych niskiego napięcia lub na tych instalacjach”. Nie są one przewidziane do bezpośredniego kontaktu z częściami znajdującymi się pod napięciem, ale w przypadku takiego kontaktu zapewniają odpowiednią izolację, minimalizując ryzyko porażenia pracownika.

Należy także pamiętać, że drabiny elektroizolacyjne mogą być stosowane wyłącznie jako dodatkowy środek ochronny. Wykonując prace na wysokości przy instalacjach, znajdujących się pod napięciem lub w pobliżu napięcia, należy stosować również inne środki bezpieczeństwa przeciwporażeniowego, zapewniające izolację od strony części czynnych, np. rękawice czy narzędzia elektroizolacyjne.

Co ważne, z drabin nie może korzystać kilka osób jednocześnie, są one przewidziana wyłącznie dla jednego użytkownika.

Środki bezpośrednio chroniące przed upadkiem i porażeniem

W przypadku konieczności wykonywania prac na dużych wysokościach lub w miejscach trudno dostępnych, należy stosować środki bezpośrednio chroniące przed upadkiem. Podstawowym wyposażeniem w tym zakresie dla pracowników sektora elektroenergetycznego, są szelki bezpieczeństwa wraz z linkami asekuracyjnymi, a także hełmy ochronne do prac na wysokości (z paskiem podbródkowym oraz krótszym daszkiem ochronnym, w porównaniu do typowych hełmów przemysłowych). Zarówno szelki bezpieczeństwa, jak i hełmy ochronne są dostępne w wykonaniu elektroizolacyjnym.

Hełmy spełniające wymagania normy PN-EN 50365 „Hełmy elektroizolacyjne do prac przy instalacjach niskiego napięcia”, mogą być stosowane do wykonywania prac przy instalacjach pod napięciem do 1 kV. Oznaczeniem potwierdzającym zgodność w tym zakresie, jest symbol podwójnego trójkąta wraz z informacją – klasa 0, umieszczone na wyrobie.

Ważnym elementem wyposażenia jest również odpowiednia osłona twarzy, zapewniająca ochronę przed działaniem łuku elektrycznego. W przypadku hełmów dla elektryków i energetyków, przyłbice lub wizjery scalone z hełmem, powinny odpowiadać wytycznym normy GS-ET-29, która wyróżnia dwie klasy ochrony względem działania łuku elektrycznego. Hełmy elektroizolacyjne spełniające te wymagania, zapewniają równocześnie ochronę przed urazami mechanicznymi (zgodnie z EN 397), dzięki temu mogą być z powodzeniem stosowane, jako podstawowa ochrona głowy na stanowisku pracy.

W przypadku szelek bezpieczeństwa, ich ważną cechą użytkową jest pas biodrowy. Zapewnia on bezpieczną pracę w podparciu (istotne zwłaszcza, gdy prace na wysokości wykonywane są na słupach energetycznych) oraz umożliwia zapięcie linki bezpieczeństwa na klatce piersiowej i na plecach, dzięki temu pozwala zachować pełną asekurację nawet podczas przemieszczania się czy wykonywania prac w miejscach trudno dostępnych na powierzchni wzniesionej (zarówno na przestrzeni obiektu, jak i w obszarze urządzenia do podnoszenia osób, np. podnośnika nożycowego czy podestu).

Odzież ochronna

Odzież ochronna jest ważnym elementem wyposażeniem pracownika. Ze względu na charakter zadań wykonywanych w sektorze elektroenergetycznym, pracowników należy wyposażyć w odzież ochronną, która stanowi zabezpieczenie przed występującymi w środowisku pracy zagrożeniami (nie mylić ze zwykłą odzieżą roboczą, której celem stosowania jest zabezpieczenie przed zniszczeniem odzieży własnej pracownika). Odzież tego typu może być wykonana ze specjalnych materiałów o właściwościach antyelektrostatycznych.

Wykonując prace na wysokości ważne jest również odpowiednie dopasowanie odzieży do warunków fizycznych pracowników, co zapewni im komfortowe poruszanie się i ograniczy ryzyko przypadkowego zahaczenia o elementy otoczenia.

Prace na wysokości na podnośnikach i podestach

Prace na wysokości wykonywane z wykorzystaniem podnośników czy podestów ruchomych, pozwalają zminimalizować ryzyko upadku pracownika, a także zapewniają swobodny dostęp do strefy pracy. Należy tu jednak zapewnić właściwą organizację przestrzeni pracy, a więc korzystać z urządzeń ustawionych na odpowiednio przygotowanym podłożu, wyznaczyć, wygrodzić i oznakować strefy niebezpieczne, przestrzegać zakazu pracy w niesprzyjających warunkach atmosferycznych, a także bezwzględne zachować odległości bezpieczeństwa, w przypadku wykonywania zadań w pobliżu linii elektroenergetycznych (określono je w przepisach szczegółowych z zakresu BHP – w rozporządzeniu [3]).

Literatura
1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650).
2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2004 r. nr 180. poz. 1860).
3. Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (DzU z 2019 r., poz. 1830).

Publikacja artykułu: październik 2021 r.

Ocena:

4.3/5 - (79 ocen)

MOŻE CI SIĘ SPODOBAĆ

W POZOSTAŁYCH SERWISACH

hale przemysłowe plus

Serwis branżowy poświęcony zagadnieniom związanym z halami przemysłowymi, na które składają się m.in. budowa i wynajem, instalacje, automatyka i logistyka czy wyposażenie.

inwestycje plus

Serwis internetowy poświęcony zagadnieniom z branży budowlano-instalacyjnej, na które składają się m.in. projektowanie, budowa, instalacje, wyposażenie czy przepisy budowlane.